Αναζήτηση σε αυτό το ιστολόγιο

Γλώσσα

Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014

ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ

ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ 

ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΟ 

ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ


πό π. Νικηφόρου Νάσσου


πίστευτο, λλά δυστυχς ληθινό! 

Στό Δμο Βόλου καί στό χώρο το Δημοτικο   Κοιμητηρίουπως λέγεται, θά κατασκευαστε τό πρτο ποτεφρωτήριο νεκρν στήν λλάδα! πό τήνμορφη πόλη μας θά ξεκινήσει, δυστυχς, ατή  σέβεια! «Ες ποίους καιρούς τετήρηκας μς Κύριε»! 

λλά ς κάνουμε κάποιες παραίτητες πισημάνσεις πί το θέματος.

Στόν Χριστιανισμό ς ρθοδοξία,  νθρωπολογία εναι ρρήκτως συνυφασμένη μέ τήν Θεολογία καί δέν μπορε νά ξεχωριστε πό ατήν πειδήτσι ρέσει στούς νθρώπους το σκότους, ο ποοι διά μέσου τν αώνων πολυειδς καί πολυτρόπως πολεμον τόν ληθινό Θεό καί τήν πί γς ζσα εκόνα το Θεο

Στό νθρωπολογικό πίπεδο, λοιπόν,  ρθοδοξία βλέπει τήν κορωνίδα τς θεία δημιουργίας, ατόν πού ποτελε τήν «νακεφαλαίωσιν τν το Θεοκτισμάτων»[1], τόν νθρωπο, συνθετικά. Τόν θεωρε νωτικά καί χι διαιρετικά πως τόν βλέπουν ο περισσότεροι πό τούς ρχαίους φιλοσόφους.  

Σύμφωνα μέ τήν ρθόδοξη Παράδοσή μας, τό σμα ποτελε ναπόστατοντολογικό στοιχεο το νθρώπου ποος δέν πρξε χρονική στιγμή κατά τήν ποία νά πρχε χωρίς σμα, διότι ξ ρχς  πλάστης νωσε δύο στοιχεα στόν νθρωπο χωρίστως καί διαιρέτως[2]

 νθρωπος, ς  μέγας κόσμος μέσα στόν μικρό, εναι τό μεθόριο μεταξύ δύο κόσμων,  συμπύκνωση,  συμπερίληψη το σύμπαντος, φο νώνει τό νοερό καί τό ασθητό.[3]

 Τό σμα,  ς τό να πό τά δύο συστατικά στοιχεα τς πάρξεώς τονθρώπου, εναι ερό, προοριζόμενο νά «συνδιαιωνίσει τήν ψυχή» (θηναγόρου, περί ναστάσεως), νά ζήσει καί ατό στήν τέρμονη Αωνιότητα, μετά τήν κοινή νάσταση τν νθρώπων, κατά τήν Δευτέρα,νδοξο Παρουσία το Χριστο.

  ρθόδοξη κκλησία, πως γνωρίζουμε, καταφάσκει τό λικό σμα, τό τιμκαί τό σέβεται, διότι καί ατό μετέχει τς χαρισματικς θεώσεωςπωςπογραμμίζεται πό κορυφαίους Πατέρες καί μπειρικούς Θεολόγουςπως λ.χ. τόν γιο Συμεών τόν Ν. Θεολόγο, τόν γιο Γρηγόριο Παλαμ κ..

Τό νθρώπινο σμα εναι Ναός Θεο κατά τόν πόστολο τν θνν Παλο, ποος γράφει πρός τούς Κορινθίους: «μες ναός Θεο στέ ζντος»[4]

 ξία καί ερότητα το σώματος παρουσιάζεται σέ πολλά γιογραφικά καί πατερικά δάφια, τά ποα παραλείπουμε γιά τό στενόν το χώρου. 

Καί  ταφή το σώματος μετά θάνατον διδάσκεται στήν πράξη πό τήνκκλησία μας, πό τόν διο τόν «Παθόντα καί Ταφέντα δι᾿ μς» Κύριο ησοΧριστό, πό τούς γίους ποστόλους καί τούς Πατέρες καί φαρμόζεται πόλους τούς πιστούς. 

 λη Παράδοσή μας δέχεται τήν ταφή τν σωμάτων, μιά πράξη πού δηπό τόν πόστολο Παλο παραλληλίζεται μέ τή σπορά το κόκου τοσιταριο καί συνδέεται μέ τήν προσδοκία τς νέας ζως.[5] πό πλευρς Κανονικο Δικαίου τς κκλησίας θά μπορούσαμε νά πομε τι πάρχουνμμεσες ναφορές καί θέσεις τι  ταφή εναι  μόνος κανονικός τρόπος μεταχειρίσεως τν νεκρν σωμάτων, γι᾿ ατό καί ναφέρεται στόν ΙΓ΄ Κανόνα τς Α΄ Οκ. Συνόδου τι «περί τν ξοδευόντων  παλαιός καί κανονικός Νόμος φυλαχθήσεται καί νν».[6] 

ντίθετα, πάρχει Κανονική ναφορά πορριπτική τς καύσεως στόν ΞΕ΄ Κανόνα τς Πενθέκτης Συνόδου,  ποος κατακρίνει τόν Μανασσ γιά τήν καύση τν παιδιν του μαζί μέ λλες εδωλολατρικές πράξεις πού κανε καί γι᾿ατό«πλήθυνε το ποισαι τό πονηρόν νώπιον το Κυρίου, το παροργήσαι ατόν».[7]     

Εναι παραίτητο νά πισημανθε τι  βιολογικός θάνατος, μέ τόν ποο χωρίζονται τά δύο συστατικά το νθρώπου,  ψυχή καί τό σμα δέν ποτελετό τελευταο στάδιο τς νθρώπινης ζως. 

Μετά τήν ναχώρηση τς ψυχς πό τό σμα δέν καταργεται  πόσταση τοῦ νθρώπου. 

Δέν πρέπει νά γνοομε πώς  διαίρετη φύση το νθρώπου παραμένει αωνίως διαίρετη

Προσωρινό πεισόδιο στήν στορία το νθρώπου δέν εναι  σύνδεση τς ψυχς μέ τό σμα, πως δίδασκαν ο φιλόσοφοι (Πλάτων). Γιά μς τούςρθοδόξους, προσωρινό πεισόδιο εναι  χωρισμός τς ψυχς πό τό σμα. 

Καί τό γεγονός ατό, στόν μέν Πλατωνισμό βιώνεται ς πελευθέρωση τς ψυχς πό τόν τόπο τς φυλακίσεώς της, σέ μς δέ βιώνεται ς  διάσπαση τςνότητος το νθρώπου (ς «ρξη τς ψυχοσωματικς συμφυΐας» καθώς ψάλλουμε στή Νεκρώσιμο κολουθία ) καί ατή  διάσπαση περβαίνεται στήννάσταση.  

 νθρωπος κατά τήν Πατερική μας Γραμματεία «δυνάμει τέθραυσται, να ν τναστάσει γις ερεθ».[8] Δέν χάνεται, οτε κμηδενίζεται! 

λλωστε, πάλι κατά τόν πόστολο Παλο, «σπείρεται σμα ψυχικόν, γείρεται σμα πνευματικόν».[9]

Ο κλασικές περί νθρώπου θέσεις τς Φιλοσοφίας, πως α) το Πλάτωνος περίγκλεισμο τς προϋπαρχούσης ψυχς στό σμα καί β) το ριστοτέλη περίνοικήσεως το νωθεν ρχομένου νο στό ψυχοσωματικό στοιχεο, πό τίςποες θεωρίες συνάγεται τι οσία το νθρώπου εναι  ψυχή   νοςντίστοιχα, παύουν νά σχύουν στήν ρθόδοξη Πατερική Θεολογία καίνθρωπολογία. 

Καί τοτο διότι τό «κατ᾿ εκόνα» Θεο στόν νθρωπο ντοπίζεται (κτός πό τό λογικό, νοερό, ατεξούσιο κλπ.) καί στό σμα, τό ποο γίνεται (μπροϋπόθετα)κατοικητήριο τς κτίστου Χάριτος το Θεο. 

 γκόλιθος τς ρθοδόξου Θεολογίας, γιος Γρη­γό­ριος  Πα­λαμς θά μς πε  τι «τό συ­ναμφό­τε­ρον» λος νθρω­πος, ς ψυ­χή καί σμα, εναι καί λέγεται εκό­να το Θε­ο: «Μή ν ψυ­χήν μό­νην, μή­τε σμα μό­νον λέ­γε­σθαινθρω­πον, λλά τό συ­ναμ­φό­τε­ρονν δή καί κατ᾿εκό­να πε­ποι­η­κέ­ναι Θε­ός λέ­γεται».[10] 

Νωρίτερα τόν 5ο αἰῶνα,  συνώνυμός του καί δελφός το Μ. Βασιλείου, γιος Γρηγόριος  Νύσσης εχε καταθέσει τι  νθρωπος ς ψυχοσωματική λότηταεναι «γήινον πλάσμα τς νω δυνάμεως πεικόνισμα».[11]  

Σκοπς δέ το νθρπου ς προσπου πο εκονζει τν Θε εναι ν χωρσει μσα του τν εκονιζμενο, δηλαδ τν διο τν Θε

λα τ λλα ποτσσονται κα ντσσονται στν σκοπ ατ.

Ατό τό «γήινο πλάσμα» πού ς νωμένο λον πεικονίζει τόν Δημιουργό Του,πιδιώκουν σήμερα νά τό διαχωρίσουν πλατωνικά κενοι πού δηλώνουν τήνπαξία πρός τό σμα, φο θέλουν μετά τόν βιολογικό θάνατο καί τήνναχώρηση τς ψυχς π᾿ ατό νά τό πετον στόν κλίβανο γιά ποτέφρωση! 

Ατό τό σμα μως, δέν εναι χρηστο, οτε πόβλητο, λλά χει τήν τιμή καί τήν ξία του πως επαμε. Καί τοτο διότι ναί μέν εναι λικό, λλάμπεριέχει «νσημαινομένας πνευματικάς διαθέσεις» κατά τόν γιορχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης, Γρηγόριο τόν Παλαμ, δηλαδή συνιστ να πνευματικό γεγονός, φο καί ατό δέχεται τήν κτιστη Χάρη καί νέργεια τοΤριαδικο Θεο.

Δέν θά πρέπει νά γνοομε τι σέ λκληρη τν στορα τς Παλαις Διαθκης,   καση τν νεκρν ντιμετωπζεται ς εδωλολατρικσυνθεια κα θεωρεται ς ποκρουστικ πρξη. 

Εδικτερα,  δι πυρς θνατος συνδεται στν Παλαι Διαθκη μ εδεχθγκλματα.

 Καιν Διαθκη θεωρε ατονητη τν ταφ τν νεκρν, ν στν στορα τςκκλησας μνο δικτες της κατφυγαν στν ποτφρωση τν σωμτων τν Χριστιανν, γι ν ξαφανσουν τ μνμη τους κα ν πλξουν τν λπδα τςναστσες τους. 

Κατ τος νετερους, τλος, χρνους  καση τν νεκρν φαρμσθηκε κα ς κποια μορφ ξαγνισμο το κσμου π τν παρουσα τους. Εναι γεγονόςτι ο νατολικές θρησκεες δείχνουν ποστροφή καί χθρότητα πρός τό σμα

 ρθόδοξη κκλησα, μως, δν βλπει τ σμα χθρικ οτε τ θεωρες «σμα», δηλαδ ς τφο, πως τ θεωροσε  Πλτων, στε ν θλει ν τ φανσει μέ τήν φοβερή, σεβ καί εκονοκλαστική διαδικασία τςποτεφρώσεως! 

Εναι ντως εκονοκλαστική πράξη διότι τό νθρπινο σμα, πως προελέχθη εναι Νας το Θεο, Ναός το γου Πνεματος. Καί τούς Ναούς δέν τούς καμε! 

Τό νθρώπινο σμα, ατή  φύση τήν ποία διά τς νανθρωπήσεως προσέλαβε  Χριστός, εναι  ζωνταν κκλησα, μσα στν ποα καλεται νθρωπος ν λατρεσει τν ν τριάδι Θε

Κα ποιοι λατρεουν ληθιν τν κτιστο Θε, θεμελινουν μ τ λεψαντους τς κτιστς κκλησες[12], πο στεγζουν τος ζωντανος, τά μέλη τοΣώματος το Χριστο

Ατς εναι καί  λόγος  τς μεγάλης τιμς πό μέρους τς κκλησίας τνερν λειψάνων. Πλοτος δαπάνητος τς κκλησίας εναι τά για,φθαρτα και θαυματουργούντα λείψανα τν θεοφόρων τέκνων της! 

Ατά φέρουν κδηλα τά σημεα τς θεώσεως, τά σήμαντρα το θείου λέους, τά τεκμήρια τς ν Χριστ «νακράσεως»[13]  καί γι᾿ ατό  τ διατηρε κκλησία ς πολτιμους θησαυρος. 

Ατν τν θείων δώρων καί δωρεν ξιώνεται  νθρωπος μέσα στό πλαίσιο τς κκλησίας. 

Καί κατά τόν θεοφόρο Γρηγόριο τόν Παλαμπως πό τόν Κύριό μας ησοΧριστό δεν χωρίστηκε  θεότητα μετά τόν χωρισμό τς ψυχς πό τό Σμαπάνω στόν Σταυρό,  τσι καί στούς γίους μας,  μετά τόν χωρισμό τς ψυχςπό τό σμα κατά τόν βιολογικό θάνατο, δέν χωρίστηκε λλά παρέμεινε θεοποιός Χάρις καί πί το σώματος, ες πίστωσιν τς γιότητος.

[14]  ν εχε υοθετηθε πό παλαιά  καύση τν νεκρν, θά εχαμε σήμεραγια λείψανα;

 ποιος βλπει τ νεκρ σμα ς λεψανο, ς σεβαστ δηλαδ πόλειμμα, κατλοιπο τς νθρπινης πρξεως, θλει ν τ τιμσει. Κα στν περπτωση ατ  ταφ καί  μετά τατα διατρηση τν στν εναι ερ

λλά καί  ξόδιος κολουθία πού πιτελομε στούς κεκοιμημένους ν Χριστ,κόμη καί ς ρολογία παραπέμπει σέ γάπη καί φροντίδα.

   λέξη «κηδεία» προέρχεται πό τό ρμα «κήδομαι», πού σημαίνει φροντίζω.ταν κάτι θέλουμε νά τό φροντίσουμε, δέν τό καμε! Εναι φρικτό καίποκρουστικό καί νά τό σκεφθε κανείς! 

 λλο εναι νά παραδίδεται μέ τίς εχές τς κκλησίας  «σεπτός νεκρός»πως λέμε στή μητέρα γ «ξ ς λήφθη», μέ τή γνωστή  κείνη παραπεμπτική καί θεολογική φράση καί λλο εναι νά δηγεται πάνθρωπα στή φωτιά πρός ξαφάνιση καί το τελευταίου στοιχείου τς λικς τουποστάσεως!


ν λα ατά σήμερα γνοονται,  σκοπίμως παραθεωρονται πό τούς δθεν προοδευτικούς το τόπου μας καί υοθετονται ξενόφερτες πρακτικές πως καύση το σώματος μετά θάνατον γιά τό λόγο τι δθεν προκαλονται μολύνσεις καί μικρόβια, ς συνειδητοποιήσουν πιτέλους τι τή μόλυνση τή δημιουργον ο ζωντανοί· χι ο νεκροί! 

ντίθετα, πως χει τεκμηριωμένα πισημανθε, ρύπανση περιβάλλοντοςπωσδήποτε θά προκαλε  καύση τν νεκρν σωμάτων

Συμπερασματικά θά καταθέσουμε τι « καύση τν νεκρν, ποιαδήποτεπιχειρήματα καί ν χει πρός ποστήριξή της, βρίσκεται ξω πό τήν ρθόδοξη παράδοση. 

Τό σμα πρέπει νά μπε στόν τάφο, νά ποδοθε στή μητέρα γ, νά πιστρέψει στό χμα πό τό ποο πλάστηκε, σύμφωνα μέ τό πρόσταγμα το Δημιουργοτου. Νά κοιμται ρεμα στό μνμα μέχρι τή στιγμή πού θ᾿ κουσθε, κατά τή Δευτέρα Παρουσία  σάλπιγγα το γγέλου, γιά νά ξυπνήσει μαζί μέ τά λλα νεκρά σώματα πό τόν πνο του, νά ντυθε τά φθαρτα μάτιά του, ν᾿ναστηθε καί, νωμένο πάλι μέ τήν ψυχή του, νά πάει κοντά στόν πλάστη του καί νά κριθε καί ατό σύμφωνα μέ σα πραξε κατά τή διάρκεια το πί γς βίου του. λλωστε  τάφος εναι να σύμβολο,  παρουσία το ποίου τόσο εγλωττα διδάσκει τούς ζωντανούς γιά τήν λήθεια τς ζως,  στία  ποία συγκεντρώνει γύρω της τήν γάπη τν νθρώπων γιά τά προσφιλ τους πρόσωπα πού  θάνατος φήρπασε».[15]

Εθε  Κύριός μας ησος Χριστός  ποος, κατά τήν σωτηριώδη νσαρκο Οκονομία του προσέλαβε λον τόν νθρωπο ψυχοσωματικς γιά νά τόν σώσει[16], νά μήν πιτρέψει νά κκινήσει πό τήν πόλη μας λλά καί πό καμία πόλη τς γιοτόκου πατρίδος μας ατή  διαβεβοημένη σέβεια τς καύσεως τν νεκρν σωμάτων!

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014

Ιερομόναχος π. Νικηφόρος Νάσσος


[1] Βλ. γίου Γρηγορίου το Παλαμμιλία ΝΓ΄, ΕΠΕ, 11, 330 - 332.
[2] Βλ. πρ. Θεοδώρου Ζήση, Εσαγωγή στόν Πλάτωνα, Θεσσαλονίκη 1995, σελ. 191
[3] Βλ. γίου Γρηγορίου το Θεολόγου, Λόγος, 45, 7: «Τοτο δή βουληθείς τεχνίτης πιδείξασθαι Λόγος, καί ζον ξ μφοτέρων (οράτου τε λέγω καίρατς φύσεως) δημιουργε τόν νθρωπον…οόν τινα κόσμον τερον, ν μικρμέγαν, πί τς γς στησιν γγελον λλον, προσκυνητήν μικτόν, πόπτην τςρατς κτίσεως, μύστην τς νοουμένης…ρατόν καί νοούμενον, τόν ατόν πνεμα καί σάρκα».
[4] Β΄Κορ. 6, 16.
[5] Α΄Κορ. 15, 36 -37.
[6] «Πηδάλιον», σελ. 141.
[7] Βλ. ΞΕ΄ Καν. τς Πενθέκτης Οκ. Συνόδου, «Πηδάλιον», σελ.278.
[8] Θεοφίλου ντιοχείας, Πρός Ατόλικον«Θεο μοναρχία, κόσμου γένεσις καίνθρώπου ποίησις», 2, 26. Βλ. Π. Χρήστου,  περί νθρώπου διδασκαλία τοΘεοφίλου ντιοχείαςνάτυπον κ το περιοδικο «Γρηγόριος Παλαμς», Θεσσαλονίκη 1957.
[9] Α΄Κορ. , 44.
[10] «Τί­νας ν εποι λό­γους σμα κατ ψυχς», ΜPG 150, 1361C.
[11] Κατηχητικός  Μέγας, 6, MPG. 45, 28 Α.
[12]  Ζ΄ γία Οκ. Σύνοδος στόν 7ο ερό Κανόνα της  διατάσσει τήν καθιέρωση τν Ναν, διά τς τοποθετήσεως σ᾿ ατούς ερν λειψάνων. Γιά νά γίνει βεβαίως ατή  καθιέρωση θά πρέπει νά πάρχουν ερά λείψανα καί ατό λαμβάνει χώρα μόνο μέ τήν ταφή τν σωμάτων καί χι μέ τήν καύση τους!  δέ δύναμις τν ερν λειψάνων εναι τόσο μεγάλη, στε, πως άναφέρετσι στά Πρακτικά τν Οκ. Συνόδων, «κ λειψάνων πολλάκις μαρτύρων καί εκόνων λαύνονται δαίμονες». (Βλ. Ζ΄Οκ. Σύνοδος, Πράξη 4, Σπ. Μήλια, Πρακτικά, τόμ. Γ΄, 282/782).
[13]  ρος «νάκρασις» χρησιμοποιήθηκε κυρίως πό τόν γιο Γρηγόριο Νύσσης. Στήν πρό τς Σαρκώσεως το Λόγου ποχή (Παλαιά Διαθήκη)  δένπρχαν βεβαίως ο προϋποθέσεις τς νακράσεως νθρώπου καί Θεονάκραση τν δύο φύσων στό πρόσωπο το Χριστο πιτρέπει καί τήννάκραση τν νθρώπων μέ τό θεο, λλά τώρα πλέον στό πρόσωπο το ησοΧριστο«να τ πρός τό θεον νακράσει συναπωθεωθ τόνθρώπινον»MPG. 45, 1152 C. Βλ. Στ. Παπαδοπούλου, Πατρολογία, Β΄, σελ. 608 -609.
[14] «Ο γάρ διέστη τούτων  χάρις το Θεοσπερ οδέ το προσκυνητοσώματος Χριστο διέστη  θεότης πί το ζωοποιο θανάτου». Φιλοκαλία, τόμ, Δ΄, κδ. Παπαδημητρίου, σελ. 118.
[15] Βλ. ν. Θεοδώρου, «μωμοι ν δ»κδ. «ποστολική Διακονία», θήνα 1990, σελ. 225.
[16] Βλ. γίου Γρηγορίου το Θεολόγου, χαρακτηριστική φράση πό τό Κατάπολλιναρίου:«λος λον νέλαβέ με, καί λος λ νώθη, να λον τήν σωτηρίαν χαρίσηται». MPG37, 181C – 181 A.